İnsanlık tarihinde neredeyse herkes yalnızlığı deneyimlemiştir ve onların kolektif bilgeliğini yansıtan çeşitli gelenekler, yalnızlıkla yüzleşmek ve iyi yaşamak için mükemmel bir rehberlik sunabilir. Psikoloji biliminin yaklaşımları yalnızlığın psikolojik ve davranışsal mekanizmalarını hedef alarak ona meydan okurken, filozoflar yalnızlığın olumlu yönlerini kucaklayarak onu olumsuzlarlar. Yalnızlığı düşünme, yoğun çalışma, rahatlama ve gelişim için bir fırsat olarak yeniden çerçevelendiren filozoflar, yalnızlığı anlamlı bir yalnızlığa dönüştürmeyi amaçlar.
Yalnızlıktaki Bilgelik
Yalnız geçirilen zamanın değerli olduğu fikri bilgelik geleneklerinde uzun bir geçmişe sahiptir. Petrarch'ın 1356 tarihli görüşüne göre, yalnızlık "ruhu iyileştiren, ahlakı düzelten, duyguları yenileyen, lekeleri silen, hataları temizleyen (ve) Tanrı ile insanı barıştıran" bir özgürlük ve erdem kaynağıdır. Ya da müzik sanatçısı Drake'in 666 yıl sonra yinelediği gibi, "Arkadaşlarımı kaybediyorum ve huzur buluyorum. Dürüst olmak gerekirse, bu bana adil bir takas gibi geliyor."
Başka düşünürler de yalnızlığı keskin yanlarıyla bile benimsemişlerdir. Budist meditasyon ustası Chögyam Trungpa, "etrafınızda tutunabileceğiniz hiçbir şeyin olmaması" şeklindeki yalnızlık halinin, "kişinin gerçek benliğiyle çıplak bir şekilde karşılaşabileceği" bir pencere olduğunu iddia etmiştir.
Nietzsche, "Nerede bir tiranlık varsa, orada yalnız filozoftan nefret edilmiştir, çünkü felsefe insana hiçbir tiranlığın zorla giremeyeceği bir sığınak sunar" diye yazarak, yalnızlığı baskıya karşı bir koruyucu olarak siyasi bir öneme yükseltmiştir. Hannah Arendt, yalnız bir topluluğun totaliter tahakküm için biçilmiş kaftan olduğunu gözlemlemiştir. Bu nedenle diktatörlük rejimleri, yalnızlık olmaksızın umutsuz bir tecrit türünü dayatmak için ideolojiyi kullanır. "İdeolojik düşüncenin kendi kendini zorlaması," diye yazmıştı Arendt, "gerçeklikle olan tüm ilişkiyi mahveder."
Daha da önemlisi, bu filozoflar sürekli yalnızlığı savunmuyor ya da kronik yalnızlığı övmüyorlar. Yalnızlığın, aile ve zengin dostlukları da içeren iyi bir yaşamın bir unsuru olarak değerini takdir ediyorlar. Kişinin yalnızlığı felsefi açıdan ne kadar değerli olursa olsun, başkalarıyla anlamlı bir temas olmadan geçirilen çok fazla zaman kaçınılmaz olarak daha zehirli bir yalnızlığa dönüşecektir. Yine Arendt şöyle yazmıştır: "Yalnızlığı bu kadar dayanılmaz kılan şey, kişinin yalnızlık içinde farkına varabileceği kendi benliğini kaybetmesidir."
Filozofların yalnızlığı özellikle takdir eden bir insan sınıfı olabileceğini de belirtmek gerekir. Bazılarımızın yalnızlığa diğerlerinden daha yatkın olduğu kesinlikle doğrudur; bazıları arkadaşlarıyla çevriliyken kendilerini yalnız hissederken, diğerleri nesnel olarak yalıtılmış olmalarına rağmen kendilerini huzurlu hissederler.
Bilim ve Felsefe Aynı Hizada
Yalnızlığın aydınlatıcı gücüne ilişkin iyimser felsefeler, bilimsel çalışmalardan elde edilen kanıtlarla geniş ölçüde desteklenmektedir. Yalnızlık anlatılarını inceleyen çalışmalar, her yaştan pek çok insanın yalnız kalmanın kişinin yetkinliklerini geliştirmenin bir yolu ve sosyal bağlantılarının değerini hatırlatan bir unsur olarak çok değerli olabileceğini düşündüğünü göstermiştir. Buna ek olarak, yalnızlığı normalleştirmek, yalnızlığın ortasında bile daha fazla neşe bulmaya yardımcı olabilir.
Dahası, duygu araştırmacıları, kişinin sorunlarını yalnızlığın hüzünlü tonuyla görmesinin, tatmin edici bir duygusal durumda gözden kaçırabileceği yeni ve yararlı bir bakış açısı sunduğunu ileri sürmüşlerdir - her ruh halinin bir bilgeliği vardır. Yalnızlık aynı zamanda kişinin daha fazla ve daha az değer verdiği ilişkiler üzerinde düşünmesi için de bir zaman olabilir, çünkü gergin bir ilişki desteğe dayalı bir ilişki kadar strese neden olur. Son olarak, meditasyonun yalnızlık duygularını azalttığı gösterilmiştir; bu da (mevcut herhangi bir etkileşime umutsuzca ulaşmak yerine) mevcut anın sakin bir şekilde değerlendirilmesinin yalnızlıkla yüzleşmenin akıllıca bir yolu olduğu yönündeki felsefi fikirle tutarlı olabilir.
Psikoloji bilimi yalnızlıkla doğrudan yüzleşmek için etkili stratejilere odaklanırken, felsefe bize yalnızlığın kendisinin değerli bir öğretmen olabileceğini gösteriyor. Bilim felsefeyle birlikte, karmaşık bir dünyada iyi yaşamak için bize sağlam bir rehberlik sunar.
Son Düşünceler
Yalnızlık son derece ağır bir yük olabilir, ancak bununla etkili bir şekilde yüzleşmeye yardımcı olmak için bilimsel olarak desteklenen ve zaman içinde test edilmiş zengin bir rehberlik mevcuttur. Yalnızlığın üstesinden gelerek, başkaları için de daha az yalnız bir dünyaya katkıda bulunmaya başlayabiliriz.
Not: Benji Kaveladze’ye ait bu makale, https://www.psychologytoday.com/ adlı siteden alınmış ve www.felsefearenasi.com.tr editörleri tarafından Türkçeye çevrilmiştir:
https://www.psychologytoday.com/us/blog/mental-health-in-the-internet-age/202309/lessons-on-facing-loneliness-from-philosophy?fbclid=IwAR3jNOfeQW5kpvBcT_wExtaf0EWu4YbtM9mxf1ofqf9eUeD5C0cAKnsFJPc
Comments