Bitki ıslahı uzmanlarına göre, Siyez ve Kavılca buğdayı gibi eski tahılların modern pazarlar için ıslah edilmesi, ürün çeşitliliğinin artırılmasına ve gıda güvenliğinin sağlanmasına yardımcı olabilir.
Kadim tahıllar modern gıda pazarlarında yeni bir hayat buluyor.
İnsanlar binlerce yıldır siyez, Kavılca buğdayı ve kavuzlu buğday gibi tahıllar yetiştiriyor olsa da, modern diyetlerimize hakim olan ekmeklik buğdaydır. Yüksek verimi ve nispeten düşük fiyatı sayesinde ekmeklik buğday, 20. yüzyılın ortalarından bu yana dünya nüfusunun büyük bir bölümünü beslemektedir. Ancak ekmeklik buğday çeşitlerinin başarısı tahıl çeşitliliğine mal olmuştur. İklim değişikliği ve pestisitlere dirençli böceklerin günümüzün baskın mahsullerinin hayatta kalmasını tehdit etmesiyle, çeşitlilik gıda üretimi için her zamankinden daha önemli hale geliyor.
Almanya'daki Hohenheim Üniversitesi'nden Friedrich Longin ve Tobias Würschum, bugün Trends in Plant Science dergisinde yayınlanan makalelerinde, ürün çeşitliliğini zenginleştirmenin en iyi yolunun, eski tahıllara dayalı özel ürünler için pazarlar yaratmak olabileceğini savunuyor.
Longin ve Würschum, daha çeşitli tahıl seçeneklerine duyulan ihtiyacın, potansiyel olarak daha sağlıklı tahıl seçenekleri için artan tüketici talebi ve daha yüksek fiyatlar ödeyebilme eğilimi ile aynı zamana denk geldiğini belirtiyor. Örneğin General Mills artık Cheerios'un kinoa, kavuzlu buğday ve Kamut buğdayından yapılan daha pahalı bir versiyonunu üretiyor.
Yazarlara göre kavuzlu buğday, eski tahılların pazar potansiyelinin bir başka mükemmel örneğidir. Kavuzlu buğday bir zamanlar birçok Avrupa ülkesinde ana tahıl ürünüydü, ancak müteşebbis fırıncıların ve değirmencilerin eski tarifleri yeniden keşfettiği 20. yüzyılın sonlarına kadar büyük ölçüde unutulmuştu. Bugün bu tahıl, zaman zaman arzı aşan küresel taleple birlikte sağlıklı gıda pazarında yeniden yer almaktadır. Yazarlara göre diğer kadim tahıllar gen bankalarında unutulmuş bir halde yeniden keşfedilmeyi bekliyor.
Ancak çoğu kadim tahılın yeniden ortaya çıkması için pazar talebinden daha fazlası gerekecek. Longin ve Würschum, siyez ve Kavılca buğdayı çeşitlerini tahılların tarımsal ve ürün potansiyeli açısından araştırmak için on yıl harcadıktan sonra, siyezin vitamin ve mineraller açısından zengin olduğunu, ancak ekmeklik buğdaya kıyasla nispeten düşük performanslı bir ürün olduğunu buldular; kadim tahılın uzun sapları bitkileri ağırlaştırıyor ve rüzgar ve yağmurda devrilmeleri daha kolay oluyordu. Ancak bitki ıslahı burada devreye giriyor: Kavuzlu buğday ilk kez yeniden piyasaya sürüldüğünden bu yana, çiftçilerin bugün yetiştirdiği ana çeşitler ıslah sayesinde daha kısa saplara ve daha yüksek verime sahip.
Longin ve Würschum, kadim tahılların ekmeklik buğdayı gölgede bırakacağını düşünmüyor. "Bu eski türler, genellikle düşük verimli oldukları ve modern tarım uygulamalarına adapte olmadıkları için artan dünya nüfusunu beslemeye pek yardımcı olmayacaklar" diye yazıyorlar. Ancak yetiştiricilerden çiftçilere ve fırıncılara kadar ürün zinciri boyunca koordineli bir çaba, kadim tahıl ürünlerini tüketicilere ulaştırabilir ve bu süreçte ürün çeşitliliğini artırabilir.
Not: Kate Wheeling'e ait bu makale, https://psmag.com/ adlı siteden alınmış ve www.felsefearenasi.com.tr editörleri tarafından Türkçeye çevrilmiştir:
https://psmag.com/news/the-promise-of-ancient-grains-for-future-food-security
Comments